top of page

Odpowiedź Polski na pandemię i polityka zagraniczna kraju stały się obiektem dezinformacji

Przez cały grudzień reakcja Polski na pandemię COVID-19, szczególnie kwestia bezpieczeństwa szczepionek, wywoływała lawinę dezinformacji. W większości artykułów kwestionowano konieczność wprowadzania ograniczeń (zwłaszcza zakazu poruszania się w okresie świątecznym) i środków bezpieczeństwa (np. maseczek) oraz przedstawiano szczepionkę jako niebezpieczną i szkodliwą. Często poruszanym tematem przez wrogie media okazało się również bezpieczeństwo militarne oraz polityka zagraniczna Polski, zwłaszcza jej stosunki z UE, USA i NATO.


Spośród wszystkich problematycznych artykułów na temat Polski przenalizowanych przez ekspertów DebunkEU.org w grudniu 2020 roku znaczna większość, tj. 97,5% stanowiła dezinformację (406 artykułów), zaś jedynie niewielki odsetek, tj. 2,5% został zaklasyfikowany jako misinformacja (10 artykułów). Problematyczne artykuły miały potencjalny zasięg 79,5 mln odbiorców.


Poczynając od 9 grudnia zaobserwowano wzrost narracji antyunijnych. Negatywne przekazy związane z zawetowaniem przez Polskę unijnego budżetu różniły się jednak od tych z poprzedniego miesiąca. W listopadzie Polska była przedstawiana jako bohater, który stanął w obronie swojej suwerenności przed wrogą UE. W grudniu przekaz miał jednak na celu pokazanie kraju jako państwa upadającego, którego działania są nieskuteczne i nieracjonalne.


Prokremlowski przekaz o koordynowaniu przez Polskę protestów na Białorusi został wzmocniony w związku z kilkoma wypowiedziami Alaksandra Łukaszenki, w których oskarżał on NATO o rozpoczęcie przygotowań do przejęcia zachodnich terenów Białorusi rzekomo w celu realizacji hasła o „historycznej przynależności ziem białoruskich do Polski”. Zdania te były udostępniane przez prokremlowskie media wraz z antyamerykańską i antynatowską dezinformacją na temat manewrów NATO Defender Europe 2021.

Narracje według liczby wzmianek, grudzień 2020 r.
Narracje według liczby wzmianek, grudzień 2020 r.

Innym tematem, który wywołał dyskusję na temat polityki zagranicznej Polski, dokładnie relacji polsko-amerykańskich, były wybory w Stanach Zjednoczonych. Prokremlowskie artykuły przedstawiały Polskę jako wasala USA, szczególnie w kontekście umów wojskowych. Polską armię ukazywano z kolei jako bezużyteczną, podważano również sensowność podjętych decyzji na temat zakupu amerykańskiej broni i pojazdów wojskowych.


Analiza zebranych danych wskazuje, że określone narracje przekazywane przez prokremlowskie źródła miały charakter reaktywny, tzn. nie były zaplanowane. Wskazuje na to ich korelacja w większym stopniu z wypowiedziami i/lub wydarzeniami o znaczeniu krajowym lub międzynarodowym niż między sobą.

Źródła według udziału w liczbie opublikowanych artykułów, grudzień 2020 r.
Źródła według udziału w liczbie opublikowanych artykułów, grudzień 2020 r.

W analizowanym okresie problematyczne informacje dotyczące Polski były rozpowszechniane głównie przez finansowany przez Kreml serwis informacyjny sputkniknews.com oraz polskie strony internetowe o prokremlowskim przekazie: neon24.pl i nczas.com. Wymienione strony były odpowiedzialne za ponad połowę wszystkich publikacji (63,3%). Ponadto w analizowanym okresie również na platformie społecznościowej wykop.pl zaobserwowano wzrost liczby treści o charakterze dezinformacyjnym – związanych ze szczepieniami i COVID-19. Na portalu nie odnotowano jednak innych prokremlowskich przekazów.


Debunk.org to niezależny think tank technologiczny i organizacja pozarządowa, która zajmuje się badaniem dezinformacji i prowadzeniem edukacyjnych kampanii medialnych. Wraz ze swoimi partnerami DebunkEU.org analizuje dezinformację w krajach bałtyckich, a także w Polsce, Stanach Zjednoczonych i Północnej Macedonii. Think tank został zauważony przez tak znaczące media jak „The Financial Times” czy „Deutsche Welle”. Organizacja prezentowała swoją działalność w 17 krajach, m.in. w Stanach Zjednoczonych, Niemczech, Wielkiej Brytanii, Francji, Serbii i in.

bottom of page